บริการสอนการใช้ เป็นบริการที่ให้บริการโดยบรรณารักษ์อ้างอิง ซึ่งในมหาวิทยาลัยจะเน้นการบริการไปที่นักศึกษาปีที่1 จะเป็นการสอนให้ผู้ใช้ได้ทราบการใช้บริการของสมุดได้อย่างถูกต้องและครบถ้วน เพราะสารสนเทศในโลกเรานี้มีมากมายมีทั้งที่อยู่ในบุคคล หรือที่ได้เผยแพร่ออกมาแล้วอยู่ในรูปของเอกสาร,อิเล็กทรอนิกส์สารสนเทศต่างๆ การเก็บสารสนเทศไว้ในรูปแบบของอิเล็กทรอนิกส์จะมีเก็บไว้ที่เรียกว่า
- Deep web คือการเก็บสารสนเทศไว้ในฐานข้อมูลต่างๆ
- Open web คือการเก็บสารสนเทศที่อยู่ในเว็บไซต์ต่างๆ เช่น Google,Yahoo,Bing
สมาคมห้องสมุดอเมริกัน ได้กำหนดไว้ว่า หน้าที่ของห้องสมุดทุกประเภท คือต้องจัดการให้ผู้ใช้มีโอกาสเข้าใจในระบบการจัดการ และการบริการสารสนเทศ การแนะนำการใช้ห้องสมุด ถือเป็นหลักการแรกในการให้บริการ
บริการสอนการใช้จะช่วยให้ผู้ใช้สามารถเข้าถึงสารสนเทศได้ด้วยตนเอง ส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต(Life long learning) ในสังคมปัจจุบันจะเน้นสังคมแห่งการเรียนรู้ ซึ่งจะให้ความสำคัญกับ Information Literacy คือการรู้สารสนเทศ ของคนในสังคมมากขึ้น
เมื่อปีค.ศ.1974 Paul Zurkowski ได้กำหนด การรู้สารสนเทศ (Information Literacy) ขึ้น เนื่องจากเห็นถึงความหลากหลายของสารสนเทศ และความจำเป็นในการเข้าถึง การนำมาใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยกล่าวว่า การรู้สารสนเทศ คือการที่บุคคลได้รับการฝึกให้สามารถประยุกต์สารสนเทศมาใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ในปี1980 ได้เพิ่มทักษะการรู้คอมพิวเตอร์ (Computer Literacy) เข้ามา คือการที่บุคคลมีความรู้ความเข้าใจในการประยุกต์ใช้คอมพิวเตอร์ให้เกิดประโยชน์กับงานของตน เนื่องจากเห็นว่าคอมพิวเตอร์เป็นสื่อกลางในการจัดการและการเข้าถึงสารสนเทศ
การส่งเสริมการรู้สารสนเทศในสถาบันการศึกษา
เป็นการส่งเสริมให้เด็กรู้สารสนเทศตั้งแต่อนุบาลไปจนถึงปริญญาโท หรือปริญญาเอก การที่บุคคลใดบุคคลหนึ่งจะเป็นผู้รู้สารสนเทศได้เป็นอย่างดีนั้น จำเป็นต้องได้รับการฝึกฝน และการเตรียมพร้อมอย่างเป็นระบบและมีมาตรฐาน เพื่อให้สามารถเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง และสามารถเรียนรู้ได้ตลอดเวลาและตลอดชีวิต ดังนั้น ประเทศต่างๆจึงได้มีการกำหนดทักษะการรู้สารสนเทศไว้ดังต่อไปนี้
จัดทำเกณฑ์ และแบบทดสอบการใช้สารสนเทศไว้ คือ
- สหรัฐอเมริกา Association of College and Research Libraries – (ACRL) ได้กำหนดมาตรฐาน - แบบทดสอบที่เรียกว่า Standardized Assessment Of Information Literacy Skills (SAILS)
- สถาบันสากล Education Testing Service (ETS)
- ออสเตรเลีย สถาบัน Council of Australian University Librarians (CAUL)
- KENT
- TRAILS
การให้บริการสอนการใช้ห้องสมุด จะจัดทำใน 2 ลักษณะ
1. ให้บริการเฉพาะบุคคล
เป็นการบริการช่วยเหลือผู้ใช้เมื่อผู้ใช้มีปัญหาต้องการความช่วยเหลือ บรรณารักษ์อ้างอิงจะจัดการบริการสอน/แนะนำผู้ใช้เกี่ยวกับ หลักการค้นสารสนเทศ การใช้เครื่องมือค้นทรัพยากรสารสนเทศ และสารสนเทศที่ห้องสมุดจัดบริการ
2. ให้บริการเป็นกลุ่มมีทั้งกลุ่มที่เป็นทางการและไม่เป็นทางการ เมื่อผู้ใช้ร้องขอหรือติดต่อบรรณารักษ์มาอย่างเป็นทางการ ห้องสมุดก็จะกำหนดเวลาไว้อย่างแน่นอน
ก. นำชมห้องสมุด
- กระตุ้นให้ผู้ใช้บริการเข้ามาใช้บริการห้องสมุดอีกในครั้งต่อไป
ข. สอนการใช้เครื่องมือค้น
- เช่นฐานข้อมูล เนื่องจากสารสนเทศมีอยู่ในหลายรูปแบบ หลายประเภท ฐานข้อมูลก็เป็นอีกรูปแแบหนึ่งที่เก็บสารสนเทศเอาไว้มากมาย ดังนั้นผู็ใช้ต้องทราบว่าจะหาข้อมูลที่ต้องการได้จากฐานข้อมูลอะไร และจะได้ข้อมูลที่เป็นฉบับบเต็มหรือไม่อย่างไร ผู้ใช้จะได้ใช้ได้อย่างถูกต้องและไม่ละเมิดลิขสิทธิ์ด้วย
วิธีการสอน
1. สอนเป็นรายวิชาอิสระ เป็นรายวิชาหนึ่งของหลักสูตร ซึ่งอาจเป็นวิชาบังคับ หรือวิชาเลือก ก็ขึ้นอยู่กับนโยบายของสถาบัน
2. บทเรียนออนไลน์ สอนผ่านทางเว็บไซต์ มีการใช้สื่อประสมและเทคโนโลยีช่วยในการพัฒนาบทเรียน
3. สมุดฝึกหัด นอกจากการทำออนไลน์แล้ว ก็มีการทำสื่อออกมาในรูปแบบหนังสือด้วย เพื่อใช้ประกอบเนื้อหาในบทเรียน
4. การสอนเป็นส่วนหนึ่งของรายวิชา นำการสอนการรู้สารสนเทศสอดแทรกอยู่ในรายวิชาต่างๆเพื่อให้ผู้เรียนรู้จักการสืบค้นสารสนเทศที่เกี่ยวข้องกับรายวิชานั้นๆ
5. การสอนแบบบูรณาการกับรายวิชาอื่นในหลักสูตร เป็นการทำงานร่วมกันระหว่างบรรณารักษ์กับผู้สอน
6. โปรแกรมสอนห้องสมุด (One short Instruction) จัดสอน อบรม ปฏิบัติการโดยห้องสมุด
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น